بارداري يکي از شيرين ترين مراحلي است که مادر براي به آغوش کشيدن نوزادش، آن را با صبر و شکيبايي در طول 9 ماه سپري مي کند ، اما اين مرحله عوارضی از جمله سنگيني، احساس تهوع، بي حوصلگي، سردرد و کمردرد مادر را نيز به همراه دارد.
با رشد جنين ، رحم به هزار برابر اندازه اوليه خود افزايش پيدا مي کند که همين امر باعث مي شود تا سايز و تعادل بدن به هم بخورد و کمردرد بروز کند ولي با قدري حوصله و رعايت توصيه هاي پزشک متخصص، مي شود اين شرايط را سهل تر کرد.
علل کمردرد در حاملگي مي‌تواند به علت کشش روي عضلات پشت و بزرگ شدن رحم باشد که با انتقال مرکز ثقل بدن به جلو تشديد مي شود. ضعف اين عضلات و شل بودن عضلات شکم موجب احساس کشش و درد در ناحيه ستون فقرات مي شود، افزايش وزن نيز دليل ديگري براي دردهاي کمري است. هورمون هاي حاملگي شامل «ريلاکسين» و «پروژسترون» که براي شل شدن عضلات، مفاصل لگن و تسهيل زايمان مفيد هستند باعث درد در ناحيه لگن مي‌شوند.
از سويي در برخي از زنان باردار به علت کاهش حرکت و سفتي مفاصل، دردها تشديد مي شود.
کمر درد غالباً بخش اصلی دوران بارداری است. پزشکان می‌گویند حداقل نیمی از زنان باردار در مرحله‌ای از دوران بارداری خود، کمر درد را تجربه خواهند کرد. کمردرد در بارداری اگر چه موجب ناراحتی و پریشانی می‌شود، اما معمولاً نشانه‌‌ی هیچ‌‌گونه خطری برای مادر و یا نوزاد نیست. اما موارد مهمی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. در صورتی که حتی بعد از زایمان، کمردرد بارداری شما بهبود پیدا نکرد، حتماً برای چکاپ و معاینات بیشتر به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. ممکن است کمر درد شما علائمی از یک مشکل بزرگتر باشد. مشکلاتی مانند دیسک کمر، پوکی استخوان، سیاتیک و … .
علت‌ها و دلایل کمردرد در دوران بارداری
کمر درد در دوران بارداری به سه علت اصلی اتفاق می‌افتد:
درد پایین کمر
شایع‌ترین علت درد پایین کمر در دوران بارداری، اضافه شدن طبیعی وزن جنین و فشار آن به ستون فقرات است که به هیچ وجه جای نگرانی ندارد و امری بسیار طبیعی و قابل پیش‌بینی است. سایر علت‌های این نوع کمر درد عبارت‌اند از:
افزایش هورمون‌ها-هورمون‌هایی که در دوران بارداری آزاد می‌شوند، موجب نرم شدن رباط‌ها در ناحیه لگن و شل‌تر شدن مفاصل به منظور آماده سازی بدن جهت فرایند زایمان می‌شود. با این تغییرات و شل شدن مفاصل و رباط‌ها ممکن است میزان تحمل کمر شما کاهش یابد.
تغییر مرکز ثقل بدن-به تدریج با رشد جنین و بزرگ شدن رحم، مرکز گرانش بدن شما رو به جلو (به سمت رحم) حرکت می‌کند، که این موجب تغییر وضعیت و حالت بدن شما می‌گردد.
وزن اضافی- پیشرفت مراحل بارداری و رشد نوزاد، موجب می‌شود کمر شما متحمل وزن اضافی بیشتری شود.
وضعیت و یا حالت بدن- حالت نامناسب بدن، بیش از حد ایستادن و خم کردن کمر می‌تواند باعث تشدید درد کمر شود.
استرس-تنش معمولاً در مناطق ضعیف بدن، تجمع می‌یابد و به دلیل تغییرات در ناحیه لگن، شما ممکن است در طول دوره پرتنش بارداری، افزایش کمر درد را تجربه کنید.
درد سیاتیک
برخلاف باور عموم، درد سیاتیک معمولاً با بارداری ایجاد نمی‌شود. اما اگر شما یکی از معدود افرادی هستید که این درد را در دوران بارداری تجربه می‌کنید، می‌توانید علت آن را یکی از این عوامل شایع بدانید:
افزایش وزن و افزایش احتباس مایعات می‌تواند بر عصب سیاتیک که از لگن عبور می‌کند، فشار وارد سازد.
گسترش رحم شما ممکن است بر روی عصب سیاتیک در قسمت پایین ستون فقرات شما فشار وارد سازد.
یک علت احتمالی دیگر این است که هنگامی که جنین در سه ماهه سوم، شروع به جابجایی و استقرار در جایگاه مناسب تولد می‌کند، ممکن است سر خود را درست بر روی عصب سیاتیک شما بگذارد و باعث درد شدیدی در باسن، کمر و پاها شود.
سابقه بیرون‌زدگی و یا سرخوردن دیسک
بیرون‌زدگی دیسک دردناک است و در دوران بارداری می‌تواند حتی دردناک‌تر نیز باشد.
به دلیل افزایش وزن نوزاد و افزایش فشار بر ستون فقرات در زنان باردار، این وضعیت نسبتاً شایع است. در برخی موارد، زنان باردار متوجه بیرون‌زدگی دیسک نمی‌شوند و نمی‌دانند که در دوران باردار دچار این عارضه هستند. بیرون‌زدگی دیسک ممکن است موجب درد شدیدی در زنان باردار گردد و با رشد جنین، می‌تواند بدتر شود.
کایروپراکتیک
کایروپراکتیک یا درمان دستی ستون فقرات اگر به طور صحیح انجام شود، در دوران بارداری بی‌خطر است. اما قبل از دریافت درمان کاریوپراکتیک، با پزشک خود مشورت کنید.
حالت صحیح بدن
در شرایطی که جنین رشد می‌کند، مرکز ثقل بدن شما به سمت جلو حرکت می‌کند. برای جلوگیری از سقوط به جلو می‌توانید با تکیه به پشت، این نیرو را جبران کنید؛ این می‌تواند به عضلات کمر شما فشار آورده و کمر درد در دوران بارداری را تشدید کند. در دوران بارداری، اصول حالت صحیح بدن را رعایت کنید:
- کاملاً صاف بایستید.
- قفسه سینه خود را بالا نگه دارید.
- شانه‌های خود را به سمت عقب نگه دارید.
- زانوهای خود را روی هم نیندازید.
- هنگام ایستادن، در حالت باز و آزاد بایستید تا کمر شما در بهترین وضعیت تحمل وزن قرار گیرد. اگر مجبورید برای مدت زمان طولانی سر پا بایستید، یک پا را بر روی یک چهارپایه کوتاه قرار دهید و مرتباً به پاهای خود استراحت دهید.
بهتر است هنگام نشستن از یک صندلی استفاده کنید که از کمر شما پشتیبانی کند، یا یک بالش کوچک را پشت کمر خود قرار دهید.
کفش مناسب
کفشی بپوشید که پاشنه کوتاه (غیر تخت) باشد. از کفش پاشنه بلند اجتناب کنید، زیرا می‌تواند مرکز تعادل شما را بیشتر به جلو تغییر دهد و باعث سقوط و افتادن شما شود.
بلند کردن صحیح اجسام
برای بلند کردن اشیاء، کمر خود را خم نکنید و یا با کمر خود آن را بلند نکنید. دانستن محدودیت‌های خود اهمیت زیادی دارد. در صورت نیاز، درخواست کمک کنید.
خوابیدن به پهلو
به جای خوابیدن به پشت، به پهلو بخوابید و یک یا هر دو زانوی خود را در حالت خمیده نگه دارید. می‌توانید از پشتی و بالش‌های بارداری در بین زانوهای خمیده خود، زیر شکم و پشت سر خود
استفاده کنید.
