سقط خود به خود را به صورت دفع خود به خود محصولات لقاح قبل از هفته 24 حاملگي تعريف مي‌كنند. اين حالت معمولا بين هفته 8 و 12 اتفاق افتاده و با شيوع كمتر هنگامي كه اتيولوژي آن متفاوت است در خلال سه ماهه دوم پيدا مي‌شود. تصور مي‌شود كه حداقل در هر پنج حاملگي، يك مورد با سقط خودبخود خاتمه پيدا مي‌كند.
شايع ترين علت سقط خودبه‌خودي در 3 ماهه اول بارداري اختلالات كروموزومي است.
شايعترين علت سقط خودبه‌خودي در 3 ماهه دوم بارداري نقص‌هاي ساختماني رحم يا دهانه رحم، مرگ جنين و يا نارسايي‌هاي جفت است
انواع سقط:
- تهديد به سقط
- سقط اجتناب ناپذير
- سقط ناقص
- سقط كامل
- سقط فراموش شده
- سقط عفوني
عوامل مستعد كننده و خطر ساز سقط خود به‌خودي
1-بعضي از عفونتها در مادر:مانند عفونت دستگاه تناسلي با ويروس هرپس سيمپلكس
2- ديابت قندي كنترل نشده
3- كمبود هورمون پروژسترون در مادر
4- سوء تغذيه خيلي شديد مادر
5- استعمال دخانيات توسط مادر
6- مصرف الكل توسط مادر
7- مصرف زياد قهوه توسط مادر
8- برخورد مادر با اشعه ايكس
9- مصرف قرصهاي ضد بارداري در زمان بارداري
10- داشتن دستگاه داخل رحمي در زمان بارداري
11- گازهاي بيهوشي
12- عدم پذيرش جنين توسط سيستم ايمني مادر
13- ميوم رحمي
14- چسبندگيهاي داخل رحمي
15- نقصهايي در ساختمان رحم (رحم با شكل غير طبيعي)
16- نارسا بودن دهانه رحم (دهانه رحم به صورت طبيعي در زمان زايمان باز مي‌شود ولي در دهانه رحم نارسا اين حالت زود‌تر اتفاق مي‌افتد.)
17- سن بالاي مادر در زمان بارداري
18- خوردن ضربه به شكم در زمان بارداري
19- جراحي‌هاي شكم در زمان بارداري
20- بارداري با فاصله كمتر از 3ماه از زايمان قبلي
علايم اصلي وهشداردهنده
سقط جنين
شايعترين نشانه سقط خونريزي از مهبل است كه می‌تواند از يك لكه بيني خفيف تا خونريزي شديد متفاوت باشد.
خون می‌تواند حاوي لخته يا بافت‌هاي ديگر باشد.
به هرحال خونريزي مهبلي در طي حاملگي هميشه به معناي وقوع سقط نيست. به ويژه اگر خونريزي خفيف است و فقط مدت كوتاهي دوام مي‌آورد. خونريزي طولاني يا سنگين همانند يك قاعدگي يا سنگين‌تر از آن به احتمال بيشتري سقط را مطرح مي‌كند.
اغلب گرفتگي‌هاي عضلاني با دردهاي مشابه قاعدگي و كمي درد وجود دارد. احساس گرفتگي می‌تواند ريتميك و بسيار ناراحت كننده مشابه انقباضات زمان زايمان باشد. ممكن است ميزان زيادي مايعات از دست برود به ويژه اگر حاملگي پيشرفت بيشتري داشته است. در بعضي زنان علائم معمول حاملگي مانند تهوع، درد پستاني و خستگي ممكن است بدون انتظار متوقف شود.
هر علامت اين چنيني بايد بلافاصله به پزشك گزارش شود، اگر سقط شروع شده باشد كار كمي مي‌توان براي پيشگيري از انجام آن نمود.
عوارض سقط جنين
در موارد سقط عفوني، بيمار داراي علائم تب، لرز و ترشحات واژينال غليظ و بدبو می‌تواند باشد .
به طور كلي عوارض سقط جنين عبارتند از: خونريزي، باقي ماندن بقاياي جفت و جنين، سوراخ شدن رحم حين عمل خارج كردن بقاياي جفت و صدمه به ارگان‌هاي مجاور، عفونت‌هاي رحمي و لگني، سندروم آشرمن (چسبندگي داخل رحم )
روش‌ها واقدامات تشخيصي
- معاينه لگن توسط پزشك براي تعيين سايز رحم و ميزان باز شدن دهانه رحم
- سونوگرافي شكمي و واژينال – براي تعيين وجود ضربان قلب جنين و ميزان رشد جنين
- آزمايشات خوني نظير آزمايش BHCG براي تعيين احتمال وجود بقاياي جفت پس از سقط
- آزمايشات بافتي براي تشخيص قطعي سقط جنين و نيز رد احتمال حاملگي مولار
روش‌هاي درماني متداول
اگر سقط كامل شده باشد، ديگر به درمان نيازي نيست. وقتي سقط قبل از هفته 10 حاملگي اتفاق مي‌افتد، احتمال بيشتري دارد كه كامل شود و رحم كاملاً خالي شده و دهانه رحم بسته شود. اگر سقط كامل نشود نياز به درمان دارد. گرچه در بعضي موارد بهتر است اجازه داده شود كه سقط سير طبيعي خود را طي نمايد. تصميم در خصوص اينكه آيا درمان طبي نياز است يا خير بستگي به مرحله حاملگي، ميزان خونريزي، هر گونه خطري براي سلامتي و انتخاب شخصي هر زن دارد.
وقتي حاملگي قبلاً بدون خونريزي متوقف شده باشد بدون آنكه فرد متوجه شده باشد، يا زماني كه ميزان قابل توجهي خونريزي وجود دارد، درمان با دارو يا جراحي براي برداشتن بافت باقيمانده لازم مي‌شود. گرچه خونريزي پس از آن نيز ممكن است طولاني شود، تحقيقات نشان مي‌دهد كه پرهيز از جراحي می‌تواند خطر عفونت را زياد كند.
به هر حال مهم است كه زن از نزديك مورد مراقبت قرار بگيرد تا اطمينان حاصل شود كه بافت سقط شده به طور كامل دفع شده است، چرا كه هر تأخير قابل توجهي می‌تواند باعث عفونت شود.
درمان جراحي، نيازمند يك بيهوشي كوتاه مدت 5 دقيقه‌اي براي تخليه رحم است.
پيشگيري از سقط جنين:
شش نكته ضروري براي پيشگيري از سقط جنين:
دپارتمان بهداشت آمريكا در گزارشي به شش مورد كه زنان باردار بايد براي سلامت خود در نظر داشته باشند، اشاره كرده است.
• نخستين مورد، باكتري «ليستريا» است. اين باكتري باعث بروز سقط جنين مي‌شود؛ به طوري كه 88 درصد از زنان باردار به دليل وجود اين باكتري ناشي از مصرف برخي از مواد غذايي در بيمارستان بستري شده و 30 درصد هم جنين خود را از دست مي‌دهند. اين مواد غذايي شامل غذاهاي آماده، ماهي دودي، پنير نرم، شير جوشانده نشده، گوشت فريز شده و غذاهاي نيمه آماده هستند، اين مواد حاوي باكتري ليستريا هستند.
• دومين مورد كه زنان باردار بايد از آن دوري كنند، جيوه است. اين ماده يك فلز با شدت مسموميت بالاست كه در صورت در معرض قرار گرفتن به مدت طولاني و دائم می‌تواند به سيستم مركزي عصب و ساير ارگان‌هاي بدن نظير كبد و دستگاه گوارش اثر مخرب بر جاي بگذارد. اين ماده درون بدن ماهي‌ها و ساير آبزيان وجود دارد كه پس از صيد و مصرف به بدن انسان‌ها منتقل مي‌شود.
• سومين موردي كه باعث بروز سقط جنين و بيماري‌هاي مرتبط با تولد مي‌شود، بيماري با منشا انگل توكسوپلاسماست. اين انگل از حيوانات خونگرم نظير گربه‌هاي خانگي به فرد منتقل مي‌شود. به همين دليل، اكثر پزشكان و متخصصان زنان به خانم‌هاي باردار توصيه مي‌كنند از نزديك شدن و تماس با اين حيوانات خودداري كنند تا هم سلامت خود و هم سلامت جنينشان را حفظ كنند.
همچنين اگر اين انگل در گوشت موجود باشد، دماي بالا و يا پايين می‌تواند آن را نابود كند؛ به طوري كه مواد غذايي چون آبزيان خام، سبزيجات و ميوه‌هاي نشسته، گوشت‌هاي نيمه پخته و دودي حاوي اين انگل هستند كه نبايد آنها را مصرف كنيم.
بر‌اساس اعلام دپارتمان بهداشت آمريكا مي‌توان با شست و شوي كامل دست‌ها و تمامي سطوح و مواد غذايي و يا دوري جستن از حيوانات خانگي به ويژه گربه‌ها از ورود اين انگل مخرب به داخل بدن جلوگيري به عمل آورد.
• چهارمين مورد عامل بيماري‌زايي و سقط جنين، باكتري سالمونلا است. اين عامل بيماري‌زايي نشانه‌هايي چون تب بالا، استفراغ، تهوع و مننژيت را شامل مي‌شود. اين عامل می‌تواند باعث بروز تب تيفوييد نيز شود اما با پختن و گرما دادن مواد غذايي مي‌توانيد اين باكتري را نابود كنيد. مواد غذايي كه نبايد آنها را مصرف كرد شامل آبزيان خام، گوشت و لبنيات پاستوريزه نشده و مواد غذايي خانگي است.
• پنجمين مورد ماده سمي «پولي كرونتيد بي فنيل» يا به اختصار PCB است كه تا سال 1970 ميلادي در محصولات الكتريكي مورد استفاده قرار مي‌گرفت، اين ماده متاسفانه از طريق سطوح غني از چربي نظير شير مادر جذب بدن جنين شده و ناتوانايي‌هاي ذهني، وزن كم حين تولد و عدم رشد مغزي را در پي دارد. مواد غذايي نظير آبزياني كه از سدها و درياچه‌هاي اطراف تاسيسات برقي و الكتريكي PCB صيد مي‌شوند، حاوي مقادير زيادي از اين ماده هستند.
• ششمين مورد باكتري E. Cdi است كه از طريق مصرف زياد مواد داراي كافئين و الكل وارد بدن جنين مي‌شود.
مديريت بيماري (بايدها ونبايدها ونحوه نگهداري بيمار)
بهبودي پس از سقط جنين ممكن است از چند ساعت تا چند روز طول بكشد ولي ذكر اين نكته حايز اهميت است كه تا 2 هفته پس از سقط بايد از داشتن رابطه جنسي و يا دوش واژينال و يا تامپون حذر شود . شروع پريود بعدي پس از سقط ممكن است تا 6 هفته بطول بكشد اما 2 الي 4 هفته پس از سقط مي‌توان از روش‌هاي ضد بارداري نظير قرص جلوگيري و يا IUD استفاده شود. حداقل تا سه ماه براي بارداري بعدي بايد صبر شود . همچنين زن باردار پس از سقط، بايد از نظر روحي كاملا توسط خانواده حمايت شود در صورت لزوم به روانشناس و يا روانپزشك در صورت مشاهده علايم افسردگي مراجعه نمايد.
توصيه‌هاي طب سنتي
زنان آبستن در خوردن مواد زير بايد احتياط كرده و حتي‌المقدور به مقدار كم مصرف نمايد:
- از نگاه برخي از متخصصان طبيعت درمانگر، زنان باردار بايد از خوردن گياهاني چون پوست ريشه زرشك، بابونه گاوي، افسنطين، پونه معطر، سداب، فلوس، كدو تلخ، جعفري فرنگي، سنبل چيني، نعناع كوهي و مينا پرهيز كنند.
- از جمله ممنوعيت‌هاي گياهي زنان باردار همچنين استفاده از كافئين است چرا كه از نظر علمي ارتباط مستقيم بين مصرف كافئين در دوران بارداري و سقط جنين ثابت شده است. خوردن 163 ميلي گرم كافئين در روز معادل يك يا دو فنجان قهوه، خطر سقط جنين را تا دو برابر افزايش مي‌دهد.
- زنان باردار بايستي از خوردن گياه بولاغ اوتي خودداري نمايند چون ممكن است باعث سقط جنين شود.
- براي زن آبستن افراط در كليه خوراكي‌ها ممنوع است و نبايد هيچ غذايي را خارج از اندازه بخورد. تنوع بهترين روشي است كه زن آبستن باید بكار بسته و از تمام خوراكي‌ها استفاده نمايد.
غذاهاي مانده مخصوصاً گوشتي براي زن آبستن بدترين سم‌هاست. خوردن موادي مثل كالباس، سوسيس، ژامبون و ساردين و ساير كنسروها و ماهي مانده به كلي ممنوع است. - بانوان حامله چنانچه كرفس ميل نمايند، ممكن است نوزادشان دچار ناراحتي‌هاي عصبي، مخصوصاً حملات شبه صرع گردد.
- بانوان باردار نبايد سياه دانه و گلپر مصرف كنند زيرا قاعده آور و سقط كننده جنين است.
- خوردن جعفري براي زن آبستن جايز نيست و در سه ماهه اول بارداري زعفران مصرف نشود زيرا زرشك و زعفران براي زنان باردار خطرات جبران ناپذيري دارد و سقط را به دنبال دارد. به گزارش گوگل هلث، در طي آزمايشاتي كه روي 150 زن انجام شد دانشمندان دريافته‌اند كساني كه در سه ماهه اول بارداري زرشك و زعفران مصرف مي‌كنند دچار زايمان زودرس مي‌شوند.
باورهاي غلط
بر خلاف تصور عامه، فعاليت‌هاي روزمره و انجام ورزش و بلند كردن اشيا سنگين و نيز داشتن رابطه جنسي و كار كردن (به شرطي كه محل كار عاري از مواد شيميائي مضر باشد) سبب سقط جنين نمي‌شوند .
استراحت مطلق
براي جلوگيري از سقط:
اين باور غلط بسيار رايج است، استراحت مطلق براي جلوگيري از سقط به يك باور عمومي تبديل شده است، در صورتي كه حتي در برخي موارد استراحت خطر ايجاد لخته خون در رگهاي بدن را هم بالا مي‌برد.
